Streekmuseum Vlaardingen verwerft landelijke subsidie voor beschrijving unieke Tweede Wereldoorlogcollectie
VLAARDINGEN - Wie kent niet Paul Verhoeven’s spannende en aangrijpende oorlogsfilm Zwartboek? Vele scènes zijn inmiddels klassieke Nederlandse filmmomenten. Haagse verzetsstrijders proberen de collaborator Van Gein (Peter Blok) te verdoven met chloroform. Het mislukt en Van Gein vlucht, maar wordt net op tijd neergeschoten door verzetsman Theo (Johnny de Mol). En de mooie heldin en spionne Ellis de Vries (een grootse rol van Carice van Houten) meldt zich in het SD-hoofdkwartier in Den Haag om een afluistermicrofoon te plaatsen en bekijkt al wachtend een exemplaar van het Duitse tijdschrift Signal. Al deze scènes zijn prachtig gefilmd door Nederlands succesvolste regisseur aller tijden. Maar dat is niet het enige wat steeds terugkeert in Zwartboek. Vele in de film gebruikte rekwisieten, zoals de koffers van de ouders van Ellis, carbietlampen, pakjes melkpoeder, maar ook het genoemde tijdschrift zijn afkomstig uit een enorme particuliere collectie originele voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog, de collectie van het Streekmuseum Jan Anderson uit Vlaardingen. Het ministerie van VWS Aan het Streekmuseum heeft deze maand een belangrijke subsidie, in het kader van het programma Erfgoed van de Oorlog toegekend.
De Collectie Jan Anderson is een van de meest geraadpleegde in het Nederland: vele musea maar ook binnen- en buitenlandse film- en televisieproducties putten eruit voor bruiklenen en rekwisieten. Laatst was de Engelse BBC nog op bezoek aan de Vlaardingse Kethelweg voor een nieuwe Tv-productie van The Diary of Anne Frank. De collectie Anderson bevatte namelijk originele reclamefolders en verpakkingen van het vruchtenpoeder Opekta, waarin het bedrijf van Anne’s vader, Otto Frank, handelde.
De betekenis van de Tweede Wereldoorlogcollectie van het Streekmuseum, die negentien deelcollecties kent, is echter veel groter dan die van frequente bruikleengever. De collectie bevat ook een enorme hoeveelheid originele documenten en archivalia die van grote betekenis zijn voor wetenschappelijk onderzoek naar de oorlogstijd. In het oog springen de deelcollecties Geuzenverzet (persoonlijke documenten en foto’s van de Vlaardingse Geuzen, de eerste verzetsgroep in Nederland) en Illegaliteit (illegaal verspreide oproepen tot verzet en door Geallieerden verspreide pamfletten, bedoeld voor Duitse soldaten). Maar ook is er het complete archief van de Winterhulp uit Amsterdam en een grote verzameling oorlogskranten (inclusief illegale). De luchtbuks waarmee de Vlaardingse Geuzen leerden schieten is een van de kroonjuwelen van de collectie.
Een eerste inventarisatie van de collectie, uitgevoerd door drs. Monique Brederoo, werkzaam voor het Museum Inventarisatie Project (MusIP), werd in december 2008 afgerond. Haar conclusies over de collectie: “De collectie geeft een zo compleet mogelijk beeld van de bezettingstijd in Nederland”. De collectie is van nationaal belang vanwege zijn rijkheid en breedheid, aldus het MusIP-rapport.
Het project Erfgoed van de Oorlog is een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het is een eenmalige en tijdelijke impuls om belangrijk materiaal uit en over de Tweede Wereldoorlog te behouden en het gebruik van dit materiaal te stimuleren. Als dit belangrijke erfgoedmateriaal voor iedereen goed toegankelijk is, kunnen mensen een eigen beeld vormen over de Tweede Wereldoorlog. Voor het programma is ruim 21 miljoen euro beschikbaar. Het Streekmuseum Jan Anderson heeft een aanzienlijke subsidie toegezegd gekregen om de collectie gedetailleerd te laten beschrijven. Directie en bestuur van het Vlaardingse streekmuseum zijn zeer verheugd met deze landelijke erkenning en zijn van plan om de inventaris in boek- en digitale vorm te publiceren.
