Transparante wisselende decors
Op het Nibelungen-festival in Worms wordt het bekende epische gedicht ieder jaar anders geïnterpreteerd. Decorontwerpster Irina Schicketanz weet welke rol PLEXIGLAS® speelt bij het samenspel van enscenering en decor.
„Het materiaal is de basis. Ik begin bij het uitbroeden van een idee voor een decor vaak met het materiaal“, zegt Irina Schicketanz. Zo creëert Schicketanz decors – en beïnvloedde in de afgelopen 26 jaar uitvoeringen in veel gerenommeerde theaters in het land. Bij de laatste productie van het Nibelungen-festival zelfs op een heel bijzondere manier: Het stuk „Goud – De film van de Nibelungen“ speelt met het idee van de doorzichtige, naakte acteur en werd geschreven toen Schicketanz haar ideeën voor het decor ontwikkelde.
De decorontwerpster kon daardoor haar ideeën direct in de productie van regisseur Nuran David Calis en de tekst van Albert Ostermeier laten vloeien. Een van deze ideeën: Een rij transparante cabines van PLEXIGLAS®, het merkacryl van Evonik, die de hele linkerkant van het toneel inneemt. Want „Goud“ is een stuk in een stuk. Theater dat met verschillende niveaus speelt. De acteurs spelen een filmploeg die een film over de Nibelungen wil maken en daarbij parallel met de inhoud van de sage ruzies en catastrofen beleeft. Het resultaat is een theaterstuk dat tussen satire, psychogram en film pendelt. Het Nibelungen-festival in Worms waagt sinds 15 jaar de poging, bijna jaarlijks een nieuwe blik op de oude sage te werpen.
„Het voyeuristische is deel van het spel“
De uitvoering Calis/Ostermeier is een moderne versie. De PLEXIGLAS® cabines zijn een toevluchtsoord waar de acteurs via monologen hun psyche ontsluieren. Hun gevoelsleven dat nog drastischer naar buiten wordt gekeerd omdat tegelijkertijd een camera hun gezichten in breedformaat op een immens doek werpt – een truc waarbij meer dan duizend toeschouwers geen verrekijker nodig hebben en bovendien het idee van filmopnamen moet benadrukken. „Daarvoor was transparantie doorslaggevend“, zegt Schicketanz. „Het voyeuristische is deel van het spel, vandaar de doorzichtige wanden.“
Hiervoor is het merkacryl bijzonder geschikt: Glas zou te zwaar zijn en kan bovendien breken – de acteurs interageren met het materiaal, ze gooien zich ertegenaan, slaan deuren dicht of vechten in hun cabines. Toegegeven, de voorste wanden zijn daarom extra versterkt: 20 mm dikke originele PLEXIGLAS® platen, robuust en tegelijk transparant. De deuren zijn uit de voorkant gefreesd en hebben allemaal een gefreesde ster die direct aan Hollywood herinnert – ook dat is meer dan simpele decoratie. Vanaf het eerste moment worden de cabines, wanden en deuren door de belichting in het theaterstuk geïntegreerd. Dankzij de bijzondere licht-technische eigenschappen van het merkacryl wordt bijvoorbeeld licht over de snijkanten geworpen zodat naar wens alleen de randen of de hele cabines worden belicht. Tijdens de opvoering wisselt de belichting afhankelijk van de stemming tussen onrustig knipperen, felle spotlights of diffuus bedreigend rood.
„PLEXIGLAS® straalt gewoon geweldig sterk“
„PLEXIGLAS® straalt gewoon geweldig sterk“, zegt Schicketanz die eerder al op andere bühnes heeft gewerkt met dit materiaal, als transparante wand of als gefreesde sculptuur. Een voordeel heeft zij echter pas in de loop van haar werk over de Nibelungen ontdekt: Bij de traditioneel midden in de zomer plaatsvindende repetities en uitvoeringen stijgt de temperatuur in sommige delen van het toneel, bijvoorbeeld in de cabines, naar „meer dan 50 graden Celsius“ bericht de decorontwerpster. PLEXIGLAS® maakt dat echter niets uit. Het heeft zich niet vervormd en werd zelf ook niet overmatig heet. Een belangrijk voordeel, zoals in een scene waarbij wel 15 mensen zich in een kleine cabine bevinden, of waar tijdens de monologen handen, tongen en bovenlichamen tegen de doorzichtige wand worden gedrukt.
Wat tijdens de voorstelling duidelijk wordt: Niets wat hier op het toneel staat, is alleen decoratie. Schicketanz en regisseur Calis laten de acteurs steeds weer interageren met de wisselende decors. Het materiaal is letterlijk, zoals Schicketanz zegt, de basis waarop de uitvoering wordt geconstrueerd. In dit geval: op origineel PLEXIGLAS®
Op zoek naar meer inspiratie? Bezoek www.world-of-plexiglas.com
Nibelungen-festival in Worms
Het Nibelungen-festival vindt sinds 2002 jaarlijks plaats als openluchttheater voor de Dom in Worms, volgens de sage de oorspronkelijke locatie. Opgevoerd werden in de afgelopen jaren totaal verschillende versies van de inhoud, daaronder de in 1861 door Friedrich Hebbel geschreven enscenering, maar ook aangepaste nieuwe interpretaties van de sage. En zoals in 2016 een moderne versie die de Nibelungensage als uitgangspunt neemt. Onder andere stonden de acteurs Mario Adorf, Jasmin Tabatabai, Meret Becker en Dirk Bach in de afgelopen jaren op het toneel.
